Lamgvani

Toponimlerde rastladığımız pek çok kelimenin anlamını bilmeyiz. Çünkü bunlar çok eskiden kalmış kelimelerdir ve adın konulduğu zamandan günümüze dil değişmiş, farklılaşmıştır; bazı kelimeler düşmüş, yerini başkaları almıştır.

Pek çok yer adında rastladığımız böyle bir kelime var: lamgvani.

Mesela Arkabi’nin bir çok köyünde kvalamgvani vardır. Atina Xunar’da lamgalepuna (lamgvanepuna’dan değişmiştir) vardır. Atina Noxlamsu’da lamgvani kva, Aranaşi ve T̆alvati’de t̆obalamgvani… Hatta Viǯe Ç̆urç̆ava’da nolamgvane.

Ç̆urç̆ava’da bir de amgvaneti var, Ardeşen’de de meşhur Amgvani ya da Ağvani köyü.

Pekiyi, nedir bu lamgvani derseniz Megrelceye bakalım derim! Megrelcede kelime aynı formda karşımıza çıkıyor: lagvani. Anlamıysa “büyük şarap küpü”. Hani çoğu Laz köyünde toprak altından çıkan bir adam boyunda büyük küpler vardır ya, işte o yani.

Lamgvani denen bu küpler, hava almaması için topağa gömülür ve şarap burada fermante edilip eskitilirdi. Tabii Lazlar şarap işini bırakınca bunlar da yerin altında kalakaldılar. Ama Megrelya ve Gürcistan’da hemen hemen her evin marani denen mahzeninde gömülü ve Gürcülerin kvevri dediği bu büyük küplerle hala karşılaşırız. Bir keresinde Zugdidi’de bir rahip kilisenin mahzenine indirmiş ve bir lamgvaniden çektiği Ocaleşi şarabını tattırmıştı bana. Sağ olsun!