Masis / Marsis Dağı

Arhavi-Fındıklı-Yusufeli üçgeninin ortasında, Kaçkar dağ silsilesinin (Altıparmak Dağları) doğu ucunda bulunan, 3340 rakımlı bir dağın adıdır Marsis ya da Masis. Yusufeli Parxal köyünün kuzeyinde kalır.

Destanlar yazılmıştır üzerine:

Marsis daği yine başun k̆ar midur?

Yaylalarda çimenlerun var midur?

Fındıklı kökenli bir müzik grubuna dahi adını vermiştir.

Lazlar arasında bilinen bir addır. Zira güney yamacı Fındıklıların, kuzey yamaçları ise Makufli’lerin (Yusufeli) yaylalarıdır. Bir de buzul gölü vardır ki görmeye değer. Yusufelililer dağa Masis, Fındıklı tarafı ise Marsis/Masis derler.

Rivayetler çeşitli, ama Fındıklılılar Marsis dağı zirvelerinde oyuk, çukur taşlar olduğunu, buraların eskiden bir nevi kurban yeri olduğunu anlatırlar. Ne kadarı hayal gücü ne kadarı gerçek bilemem.

Buradan Ağrı dağına geçmek durumundayız. Tevrattaki adıyla Ararat dağı. Cümle alemin Kitab-ı Mukaddes İbranicesinden ödünçleyerek Ararat adını verdikleri bu dağa Türkçede Ağrı denir ki, Kürtçe agir “ateş” ve bunun sıfat hali ile Çiyayê Agirî “Ateş Dağı” kelimesinden gelir. Malum, Ağrı dağı volkanik bir dağ.

Bu dağın çevresinde oturan Ermenilerin geleneksel isimlendirmesinde ise bu dağa Մասիս Masis denir. Daha açıklayıcı olsun; Ermeniler de Ağrı’ya Ararat derler, ama bu dinsel bir isimlendirme olup, Kitab-ı Mukaddes’e dayanır, ancak kendileri, kendi dillerinde bu dağa Masis adını verirler.

Ermeni milliyetçiliğinin sembolü olan bu dağ adının Kaçkarlardaki bir tepeye ad olması çok ilginç değil mi? İlginç, ama çok da olmayacak bir şey değil doğrusu. Zira bu dağın her iki tarafında da Ermenicenin ve Ermenilerin izlerine rastlamak mümkün.

Altıparmak dağlarının en yüksek tepelerinden birine Masis yani Ağrı Dağı denilmesi bence oldukça hoş bir tesadüf olmuş.